Data publikacji w serwisie:

Bioinformatyk z UAM dokonał odkrycia istotnego dla terapii genowej

Dr Andrzej Zieleziński jest laureatem Nagrody Naukowej „Polityki” w dziedzinie nauk o życiu, a jego odkrycie otwiera nowe możliwości opracowania terapii genowej.

Badacz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu za pomocą narzędzi informatycznych badał grupę specyficznych białek nazywanych białkami WG. Są one niezbędne do procesu interferencji RNA, a ten z kolei zapewnia prawidłowy poziom aktywności genów w komórce i służy do obrony przeciwko wirusom.

Białka WG w przeciwieństwie do pozostałych, mają zupełnie inną budową u różnych organizmów, a dr Andrzej Zieleziński opracował program do identyfikacji tych białek w genomach roślinnych i zwierzęcych. Doprowadziło to do identyfikacji setek nieznanych wcześniej białek.

- Zaskakujące było to, że w materiale genetycznym wirusów infekujących rośliny i zwierzęta zaobserwowałem wiele genów kodujących białka WG. Wirusy zakłócają proces interferencji RNA gospodarza wykorzystując te białka i w ten sposób przełamują system obronny organizmu i powodują infekcję. To kamuflaż molekularny – wirusy kodują białka, które upodobniają się do białek WG gospodarza. Działają jak przynęta. Między gospodarzem a wirusem trwa nieustający molekularny wyścig zbrojeń – wyjaśnia dr Zieleziński.

To nie jedyny projekt naukowca UAM. Udało mu się stworzyć konsorcjum z 15 zagranicznych ośrodków zajmujących się porównywaniem sekwencji w oparciu o metody alignment-free. Jego członkowie pracują nad identyfikacją wirusów, które mogą być pomocne w leczeniu chorób bakteryjnych. To szansa na walkę z superbakteriami odpornymi na antybiotyki, nawet te ostatniej szansy. Wirusy skuteczne w walce z bakteriami to bakteriofagi. Terapia fagowa jest skuteczna, nie powoduje znaczących skutków ubocznych i jest tania.

Natomiast proces znalezienia odpowiedniego wirusa do walki z bakterią jest niezwykle trudny. W związku tym dr Michał Zieleziński pracuje nad programem, który będzie połączeniem wielu metod bioinformatycznych.

Uczestniczy także w projekcie związanym z genami osieroconymi, który prowadzi prof. Wojciech Karłowski. Celem tego zespołu projektowego jest stworzenie programy, który będzie służył identyfikacji nieznanych genów - okazuje się, że każdy nowo poznany genom zawiera od 5 do 20 procent genów, które nie wykazują podobieństwa z innymi. Stworzony program ma też wyjaśnić mechanizmy powstawania tych genów.

Czym zajmuje się bioinformatyk? Który obszar działań jest najbliższy dr Michałowi Zielezińskimu? Jak jego odkrycie związane z białkami WG wpłynęło na terapię genową?  W jakich jeszcze projektach uczestnicy laureat Nagrody Naukowej „Polityki”? Z jakimi ośrodkami zagranicznymi współpracuje przy swoich projektach? Odpowiedzi znajdziecie w wywiadzie Ewy Konarzewskiej - Michalak na stronie „Życia Uniwersyteckiego".

Fot. Adrian Wykrota