Data publikacji w serwisie:

Dr Anna Juras z UAM kieruje zespołem, który bada kopalne DNA. Czego chcą się dowiedzieć o przeszłości?

Kopalne DNA to materiał genetyczny, który znajduje się w szczątkach organizmów, które umarły nawet kilka tysięcy lat temu. Badaniem kopalnego DNA (nazywany aDNA) zajmuje się zespół kierowany przez dr Annę Juras z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Kopalny DNA jest z reguły mocno pofragmentowany, czyli słabej jakości. Mimo to badanie przydaje się w wielu dziedzinach, a pobrany materiał stanowi źródło wiedzy o przeszłości. W zespołach badających aDNA pracują specjaliści z genetyki, biofizyki i badania izotopów, antropologii i archeologii, genetyki populacyjnej, paleontologii, biologii ewolucyjnej, zoologii.

Sekwencjonowanie aDNA obecne jest zarówno w badaniach podstawowych, np. w biologii ewolucyjnej dla weryfikowania hipotez o pochodzeniu i pokrewieństwie gatunków, czy w genetyce populacyjnej do badania pochodzenia i migracji populacji ludzkich, jak i badaniach aplikacyjnych, w tym do testowania metod i narzędzi molekularnych, które w przyszłości mogą znaleźć zastosowanie również w biologii sądowej (np. do identyfikacji osobniczej i badania pokrewieństwa). Ponieważ eksperymenty związane z aDNA są w zasadzie z reguły połączone z badaniem i poznawaniem przeszłości, to siłą rzeczy i naszej ludzkiej ciekawości, wzbudzają szczególne zainteresowanie co rozwojowi nauki przynosi spore korzyści.

Zespół UAM prowadzi przede wszystkim badania aDNA na ludzkich materiałach szkieletowych. Najstarsze z nich datowane były na 8000 lat. To materiały szkieletowe z Polski, Ukrainy, Grecji, Czech, Węgier, Turcji, Peru czy Sudanu.

Badania w odniesieniu do populacji europejskich skupiają się wokół dwóch zagadnień związanych z ukształtowanie puli genetycznej  współczesnych Europejczyków. Pierwsze z nich to transformacja neolityczna, czyli przejście z łowiecko-zbierackiego trybu życia na rolniczy.

- Zmiana ta była związana z wielką migracją ludności – rolników z Bliskiego Wschodu do Europy. Wraz z nią przybyły nowe geny, które znacząco zmieniły dotychczasową strukturę genetyczną. Wyniki naszych badań otrzymanych dla wczesno-neolitycznych populacji z Polski, ale również dla Turcji ze znanego stanowiska w Çatalhöyük, publikowaliśmy w uznanych w tej dziedzinie czasopismach: Genes, BMC Evolutionary Biology czy Forensic Science International: Genetics – mówi dr Anna Juras, wskazując na międzynarodowy aspekt badań, który dodatkowo potwierdza współpraca z jednymi z najlepszych uniwersytetów na świecie – Uniwersytetem w Uppsali (to ten, z którego pochodził Karol Linneusz) oraz Uniwersytetem w Sztokholmie.

Drugie zagadnienie to migracja populacji nomadów ze stepów regionu Morza Czarnego w kierunku Centralnej Europy ok. 3000 lat p.n.e.

Zespół z Zakładu Biologii Ewolucyjnej Człowieka na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zajmuje się jeszcze analizą chorobotwórczych bakterii kopalnych, których genomy można wykryć w ludzkich szczątkach.

Jakie działania zamierzają podjąć w przyszłości? Jaki będzie nowy kierunek badań kopalnego DNA? Odpowiedzi w artykule "Życia Uniwersyteckiego"

Cały materiał, który powstał we współpracy z UAM na blogu ‘’To tylko teoria’’