Data publikacji w serwisie:

Ryzosfera = inspiracja

Projekt „Ryzosfera: Wielka Sieć Małych Światów” prof. Joanny Hoffmann z Wydziału Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa Uniwersytetu Artystycznego i prof. Marleny Lembicz z Wydziału Biologii UAM stał się w ostatnich latach interdyscyplinarny w pełnym tego słowa znaczeniu. Z prof. Joanną Hoffmann i prof. Marleną Lembicz w styczniowym wydaniu „Życia Uniwersyteckiego” rozmawia Krzysztof Smura.

Panie Profesor, zacznijmy od pytania o ryzosferę. Co to takiego? 

Dla biologa, RYZOSFERA, to takie miejsce, w którym jest nagromadzenie różnych interakcji między mikroorganizmami a roślinami.  Dzieje się to w glebie bezpośrednio otaczającej korzenie rośliny. Można powiedzieć, że to taki tzw. gorący punkt (ang. hot spot) różnordności interakcji, których efekty są niezbędne dla wszystkich partnerów biorących w nich udział. To tutaj zachodzi wymian zasobów między mikroorganizmami a roślinami. To skomplikowane procesy fizjologiczne i molekularne -   osiągnięcia ewolucyjne NATURY, powstałe miliony lat temu.

Jakie organizmy odgrywają w ryzosferze rolę kluczową?

Wszystkie organizmy są kluczowe, ale gdybym miała wymienić jedną grupę, to byłyby to grzyby, zaraz potem bakterie, z którymi grzyby współdziałają. To organizmy bardzo stare. W 2020 roku odkryto, strzępki grzybów, których wiek oszacowano na 810-720 milionów lat. Analizy filogenetyczne pokazują, że te organizmy, które nazywamy grzybami, wyodrębniły się 1,5 miliarda lat temu.  Tworzą one ogromne podziemne sieci, porównywane do sieci internetowych. Relacje w tych sieciach są długotrwałe i zapewniają optymalną dystrybucję zasobów i informacji. Dzięki sieciowej budowie mogą reagować na zmiany środowiskowe w sposób szybki, nie tracąc integralności i swoich zasobów na kosztowne specjalizacje. Można powiedzieć, że grzyby to pionierzy skutecznej komunikacji, która zapewnia im ewolucyjny sukces.

Czym natomiast jest Ryzosfera dla przedstawicielki ze świata sztuki?

Dla artystów ryzosfera jest bogatym źródłem inspiracji. Z jednej strony wspaniale ukazuje procesy, dzięki którym zmieniamy sposób postrzegania nas samych jako jednostek, a jednocześnie uczestników sieci: naturalnych i społecznych, w tym również edukacyjnych i kulturowych. W tym roku motywem przewodnim naszych eksploracji jest “organizm”. W powszechnym ujęciu, organizm to byt, którego komponenty tworzą funkcjonalną całość zdolną do samodzielnego życia. Dziś wiemy jednak, że jest to nieprawda, ponieważ organizm nie jest ani zbiorem części składowych, ani nie jest zdolny do samodzielnego, niezależnego życia. Organizm jest siecią relacji - pozytywnych, negatywnych, z różnymi organizmami (tzw. mikrobiomem) należącymi do różnych światów. My też jesteśmy takimi organizmami, dlatego musimy zmienić nasze myślenie. Żyjemy przez inne życia. Tak jak to obrazuje ryzosfera.

Przeczytaj cały wywiad na Uniwersyteckie.pl

Grafika: Capture the Future(s), interfejs wystawy, aplikacja AR, 2021