Oddział Poznański Polskiego Towarzystwa Geograficznego zaprasza na spotkanie w formie on-line, które odbędzie się w czwartek 11 grudnia o godz. 18:00. W programie prelekcja Moniki Noviello pt.: „Jedność terytorialna Włoch w duchu regionalnej różnorodności”.
Jak to możliwe, że kraj o tak niezwykłej mozaice kultur, języków, tradycji i warunków geograficznych tworzy dziś jedno państwo? Skąd wzięła się ta jedność – i dlaczego mimo licznych różnic wciąż trwa? Odpowiedzi na te pytania przyniesie wykład poświęcony włoskiemu regionalizmowi, który zaprasza do podróży przez ponad dwa tysiące lat historii Półwyspu Apenińskiego.
W czasie spotkania omówione zostanie współczesne zróżnicowanie regionalne Włoch – widoczne w gospodarce, społeczeństwie, krajobrazie językowym, historii, a nawet w sposobie postrzegania Północy i Południa przez samych Włochów. Uczestnicy poznają wielowarstwowe podłoże dzisiejszych różnic: od realiów fizycznogeograficznych kształtowanych przez Apeniny i Alpy, przez wpływy Fenicjan, Greków, Celtów, Rzymian i ludów germańskich, aż po wielowiekowe podziały polityczne, które zarysowały na mapie setki granic – często trwalszych niż niejedno państwo. Wykład przedstawi również ewolucję historycznego podziału terytorialnego Włoch: od klasycznych regiones cesarza Augusta, przez reformy późnego Cesarstwa, średniowieczne rywalizacje Longobardów i Bizancjum, aż po nowożytne granice ustalone po pokoju w Le Cateau-Cambrésis, projekty okresu Risorgimenta i narodziny współczesnych regionów Republiki Włoskiej. Uczestnicy zobaczą, jak często powracano – zarówno w nauce, jak i w polityce – do starożytnych koncepcji, analizując, czy to właśnie włoska myśl geograficzna przygotowała grunt pod XIX-wieczne zjednoczenie.
Podczas wykładu poruszony zostanie też problem trwałości regionalnych struktur: jakie elementy przetrwały stulecia, jak rozkładały się wpływy językowe, jak kształtowały się języki na terytorium kraju i włoska polityka italianizacyjna, oraz dlaczego we współczesnych badaniach mówi się o 2, 3, 5, a nawet większej liczbie „Italii”. Nie zabraknie zagadnień społeczno-gospodarczych: powojennych migracji, dysproporcji przemysłowych, roli zorganizowanej przestępczości czy ambitnych programów rządowych, które – z lepszym lub gorszym skutkiem – próbowały wyrównać różnice między regionami. W końcowej części wystąpienia uczestnicy poznają kluczowe koncepcje struktury regionalnej Włoch: regionalizm, federalizm i unitaryzm. Wykład pokaże, dlaczego mimo wielowiekowych podziałów ostatecznie zwyciężył model państwa unitarnego – i jak dziś we Włoszech toczy się dyskusja o „kwestii Południa”, „kwestii Północy” i roli regionów w XXI wieku.
Całość zakończą wnioski, które pozwolą spojrzeć na Italię jako kraj jednocześnie bardzo młody pod względem państwowości, a zarazem zakorzeniony w tradycjach sięgających starożytności. Słuchacze dowiedzą się, jak włoska myśl geograficzna wpływała na proces zjednoczenia, i jak współcześnie inspiruje do pogłębiania regionalizmu – w ramach jednego, wspólnego państwa.
Link do spotkania na platformie MS Teams
O wykładowczyni
Monika Noviello – geograf, doktor nauk o Ziemi w dyscyplinie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna, od 2016 roku członek Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego, od 2018 roku nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, od 2023 zastępca Redaktora Naczelnego „Przeglądu Geopolitycznego”, a od 2024 roku członek Stowarzyszenia Geografów Włoskich (A.Ge.I.). Od 2022 roku współpracuję z Uniwersytetem Suor Orsola Benincasa (Neapol) oraz z Uniwersytetem Sapienza w Rzymie. Zainteresowania badawcze koncentrują się wokół klasycznej koncepcji geografii regionalnej, której twórcy za cel stawiali sobie badanie jedności terytorialnej przy zachowaniu i pielęgnowaniu wewnętrznej różnorodności. Istotnym obszarem badawczym są także społeczności włoskie w obliczu współczesnego zróżnicowania regionalnego kraju oraz występujące we Włoszech problemy natury społeczno-gospodarczej. Ponadto swoje zainteresowania badawcze rozszerzyłam o geopolitykę, a zwłaszcza szkoły i koncepcje geopolityczne XX i XXI wieku, a także gospodarkę przestrzenną, w obrębie której zajmuję się badaniem konfliktów przestrzennych. Wybrane publikacje książkowe: Zróżnicowanie regionalne Włoch. Geneza i współczesne problemy (Wyd. UKEN, 2024), Wybrane koncepcje geopolityczne XIX i XX wieku (Wyd. PTG, w druku) oraz Wybrane konflikty przestrzenne i sposoby ich rozwiązywania (Wyd. UKEN, w druku).
Szczegółowe informacje znajdują się także pod adresem: https://ptg.amu.edu.pl/
Serdecznie zapraszamy!
