W piątek, 24 maja, w Centrum Kultury Zamek odbyła się Gala Poznańskiej Nagrody Literackiej 2024. Laureatem Nagrody im. Adama Mickiewicza został Marcin Świetlicki – poeta, prozaik, wokalista zespołów Świetliki, Zgniłość i Morświn. Otrzymał ją za tom “Sierotka” (Wydawnictwo Wolno). Nagrodę Stypendium im. Stanisława Barańczaka dla młodych twórców otrzymała Aga Zano – tłumaczka prozy anglosaskiej, którą nominowano m.in. za przekłady Bernardine Evaristo, Joshuy Cohena czy Charlesa Yu.
– Aga Zano stała się w środowisku tłumaczy osobowością. Jest autorką kilkudziesięciu przekładów bardzo różnych książek. W swoim pisarskim rzemiośle jest konsekwentna, uparta, niezwykle pracowita i osiągnęła mistrzostwo – podkreśla prof. Marcin Jaworski, przewodniczący Kapituły PNL. – Dzięki jej tłumaczeniom możemy śledzić tworzący się kanon literatury anglosaskiej. Ważne są dla niej mniejszości, potrafi stworzyć w polszczyźnie sugestywne, przekonujące, ożywcze odpowiedniki nieistniejących u nas idiomów – czarnoskórych, niehetronormatywnych angielek albo zderzenia języków dwóch Żydów: z zasymilowanej amerykańskiej diaspory oraz nacjonalisty z Izraela. Aga Zano na okładce książki obok autorki czy autora to dziś marka – jej wyborom ufają i wydawcy, i czytająca publiczność - mówi prof. Marcin Jaworski.
Jak dodaje Maciej Jakubowiak, członek Kapituły PNL: – Aga Zano to pewnie najważniejsza polska pisarka współczesna, o której nigdy nie pomyśleliście, że w ogóle jest pisarką. A przecież jeśli literatura polega (między innymi) na intensywnej pracy w materii języka, a miarą jakości tej pracy jest to, na ile poszerza ona jego możliwości, to Zano należy do zdecydowanej czołówki. Trudno wyobrazić sobie dziś literaturę polską, gdyby miało zabraknąć w niej przekładowego pisarstwa Agi Zano – podkreśla Maciej Jakubowiak.
Nazwisko laureata Nagrody im. Adama Mickiewicza poznaliśmy 10 maja podczas konferencji prasowej. Przewodniczący Kapituły prof. Marcin Jaworski tak uzasadniał werdykt jury. – Marcin Świetlicki już kilka razy bywał wchłaniany przez historię literatury. Za każdym razem skutecznie się wymykał – mówił. – Na przełomie lat 80. i 90., buntując się przeciw tak odchodzącemu reżimowi, jak nowemu porządkowi społecznemu, stworzył język, którym się mówiło na ulicy, w wojsku czy na uniwersytecie, który się naśladowało w literaturze w ogóle, nie tylko w poezji. Będąc poetą ostentacyjnie i prowokacyjnie apolitycznym, był przez polityków wciągany i wyrzucany ze szkolnego kanonu. Od początku swojej twórczości wydając niskonakładowe tomiki, nagrywa popularne płyty i gra koncerty. Jest jedną z najważniejszych postaci polskiej kultury po roku 1989. Ma wyjątkowy słuch, rejestruje zmieniającą się polszczyznę, którą zamienia w mocne wiersze. Pisze o sprawach podstawowych – miłości i śmierci, ojcostwie i dzieciństwie, ojczyźnie i kulturze językiem prostym, artystycznie precyzyjnym, znakomicie brzmiącym w głośnej lekturze i do muzyki, osobnym, nie do podrobienia. Bywa ironiczny, a nawet złośliwy, czasem jest czuły, a nawet sentymentalny. Jego nawiązania do tradycji od romantyków polskich i obcych, przez klasyczny kryminał, po teksty piosenek doczekały się rozpraw naukowych. Nikt dziś tak serio nie rozmawia z patronem UAM – już to byłby wystarczający argument, by dać Świetlickiemu nagrodę Mickiewicza – dodaje prof. Marcin Jaworski.
Z Marcinem Świetlickim będzie można spotkać się podczas Festiwalu Fabuły, w niedzielę, 26 maja, o godz. 17:00 w Centrum Kultury Zamek. Rozmowę z laureatem PNL poprowadzi prof. Piotr Śliwiński.
Poznańską Nagrodę Literacką ustanowili wspólnie w 2015 roku, po śmierci Stanisława Barańczaka, Prezydent Miasta Poznania Jacek Jaśkowiak oraz prof. Bronisław Marciniak, ówczesny Rektor UAM. Składa się ona z dwóch części. Nagroda im. Adama Mickiewicza w wysokości 60 000 zł przyznawana jest za całokształt twórczości, natomiast Nagroda im. Stanisława Barańczaka (40 000 zł) trafia do twórcy, który nie ukończył 35. roku życia.
Więcej na: https://poznanskanagrodaliteracka.pl/
BIOGRAMY LAUREATÓW
Marcin Świetlicki – poeta, prozaik, wokalista zespołów Świetliki, Zgniłość i Morświn. Opublikował kilkanaście książek poetyckich – debiutował tomem Zimne kraje (1992) – m.in. Schizma (1994), Pieśni profana (1998), Czynny do odwołania (2001), Muzyka środka (2006), Jeden (2013), Drobna zmiana (2016). Autor powieści kryminalnych Dwanaście (2006), Trzynaście (2007), Jedenaście (2008). Wśród nagrań płytowych zespołu Świetliki ukazały się m.in. Ogród koncentracyjny (1995), Złe misie (2001), Las Putas Melancólicas y Exclusivas (2005), Sromota (2013). Laureat wielu nagród literackich m.in.: Georga Trakla (1991), Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1996), Nagrody Literackiej Gdynia (2009, 2014), trzykrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Nike.
W 2017 roku ukazał się tom rozmów z Marcinem Świetlickim przeprowadzonych przez Rafała Księżyka – Nieprzysiadalność. A w ostatnich latach nakładem Wydawnictwa Wolno ukazał się obszerny wybór wierszy Wybór (2021), autorski audiobook Wiersze (autor, lektor i przypadkowe lafiryndy) (2022) oraz najnowszy tom poetycki Sierotka (2023).
Aga Zano (ur. 1989) – tłumaczka z języka angielskiego na polski i z polskiego na angielski. Stypendystka Literature Ireland, Queen’s University Belfast i University of Edinburgh. Tłumaczyła między innymi powieści Bernardine Evaristo, Charlesa Yu, Lucy Caldwell, André Acimana, C Pam Zhang, Joshuy Cohena, Colluma McCanna. W 2023 roku za przekład powieści Dziewczyna, kobieta, inna Bernardine Evaristo została nominowana do Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Do PNL zgłoszona przez trzech wydawców: Wydawnictwo Poznańskie (Dziewczyna, kobieta, inna i Mr Loverman Bernardine Evaristo), Wydawnictwo ArtRage (Ucieczka z Chinatown Charlesa Yu), Wydawnictwo Agora (Rodzina Netanjahu Joshuy Cohena).
Aga Zano fot. by Patrycja Wietrzycka
Marcin Świetlicki_fot. Filip Łepkowicz_Wydawnictwo Wolno
Zdjęcia z Gali fot. M. Kaczyński ©CK ZAMEK
