Prof. Andrzej Rozwadowski z Wydziału Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prowadzi badania nad zjawiskiem wykorzystywania sztuki naskalnej przez rdzennych artystów, którzy w swoich pracach często nawiązują do malowideł czy rytów naskalnych związanych z zamieszkiwanym przez nich regionem. Jak podkreśla naukowiec, w dobie dziejących się postkolonialnych procesów odzyskiwania tożsamości kulturowych w różnych częściach świata, ogólnie rozumiana przeszłość, również ta bardzo głęboka, staje się częstym źródłem samookreślenia dla rdzennych społeczności.
- Na Syberii odkryłem zupełnie nieznany Zachodowi ruch artystyczny znany jako "syberyjska neoarchaika" - mówi prof. Andrzej Rozwadowski. - Był on szczególnie żywy tuż po rozpadzie ZSRR, ale i dzisiaj młodzi syberyjscy twórcy odwołują się w swoich pracach do miejscowej sztuki naskalnej. Jest ona dla nich potwierdzeniem mistycznego związku z ich ziemią i przodkami. Część badań prowadziłem też w Kazachstanie. Zasadniczą bazą porównawczą dla kontekstu azjatyckiego była zaś Kanada. Również tam pierwszą profesjonalną sztukę rdzennych artystów (od połowy XX w.) cechuje silny związek z lokalnymi malowidłami naskalnymi, będącymi naturalną nicią łączności z tradycją, którą w XX wieku ówczesny rząd Kanady systemowo zacierał – by wspomnieć niechlubny system szkół rezydencjalnych, do których przymusowo zabierano dzieci Pierwszych Narodów, gdzie starano się wymazać z ich pamięci ich tradycje - wyjaśnia naukowiec.
Prof. Andrzej Rozwadowski, ma za sobą dwa sezony badawcze na Syberii, dwa w Kazachstanie i w Mongolii oraz trzy w Kanadzie. - Wszędzie rozmawiałem z artystami, wsłuchiwałem się w ich rozumienie świata i ich interpretacje przeszłości. Dokumentowałem ich sztukę i odkrywałem, jak ważna jest dla nich sztuka pradziejowa. Czasem rdzenna estetyka Azji i Kanady okazywała się nie być diametralnie różna. Kiedy w Edmonton pokazałem kanadyjskiej artystce Jane Ash Poitras (z narodu Cree) prace chakaskiego (płd. Syberia) malarza Aleksandra Domożakowa, stwierdziła ona z zachwytem: "czyż to nie Norval Morrisseau?!" (najsłynniejszy rdzenny artysta Kanady) - opowiada prof. Andrzej Rozwadowski.
Projekt naukowca z UAM pokazuje, jak ważna jest dziś sztuka naskalna dla przedstawicieli rdzennych narodów i jak jest ona wkomponowywana w artystyczne narracje tożsamościowe.
Artykuł autorstwa prof. Rozwadowskiego przedstawiający te badania właśnie ukazał się w prestiżowym periodyku Antiquity:
Na zdjęciu: Prof. Andrzej Rozwadowski (po prawej) z syberyjskim artystą Andriejem Drozdem (Kemerowo 2019 r.)
