WA Labs
Laboratorium Fonologii i Fonetyki Eksperymentalnej (EPPL)
EPPL koncentruje się na badaniu złożonej granicy między fonetyką a fonologią, stosując metody eksperymentalne w celu lepszego zrozumienia, jak fizyczne cechy mowy wpływają na reprezentacje fonologiczne. Badacze w EPPL podejmują fundamentalne pytania, między innymi to, jak odróżnić aspekty fonologiczne mowy od niefonologicznych oraz gdzie dokładnie przebiega granica między tymi dziedzinami. W najnowszych badaniach analizowano rolę głosu w polskim systemie fonologicznym oraz sposób, w jaki Polacy uczący się języka angielskiego przyswajają fonologię tego języka.
EPPL to więcej niż tylko ośrodek badawczy – to społeczność entuzjastów fonetyki i fonologii. Laboratorium sprzyja współpracy i wymianie pomysłów, tworząc wspierające środowisko, w którym członkowie i goście mogą regularnie się spotykać, dzielić się spostrzeżeniami i wspólnie rozwiązywać wyzwania badawcze.
Kierownik: Prof. Geoffrey Schwartz (geoff@amu.edu.pl)
Laboratorium Przetwarzania Mowy i Języka
Laboratorium zostało założone w 2005 roku przez prof. Katarzynę Dziubalską-Kołaczyk jako Centrum Przetwarzania Mowy i Języka, a w 2019 roku przekształcone w Laboratorium Przetwarzania Mowy i Języka. Laboratorium wspiera badaczy i studentów Wydziału Anglistyki UAM w realizacji nagrań audio i wideo, obrazowaniu artykulacji mowy, zbieraniu danych językowych i mownych oraz w programowaniu na potrzeby badań naukowych. Oferuje również profesjonalną obsługę oświetleniową, dźwiękową i wideo podczas wydarzeń organizowanych przez Wydział Anglistyki. Nagrania audio i wideo mogą być realizowane w specjalnie zaprojektowanej dźwiękoszczelnej komorze bezechowej, o konstrukcji typu „box-in-box” z pływającą podłogą i ścianami z płyt gipsowo-kartonowych. Do obrazowania artykulacji mowy wykorzystywane są takie technologie jak elektropalatografia, optopalatografia oraz elektromagnetyczna artykulografia. Dane multimodalne gromadzone są w postaci korpusów i przetwarzane z wykorzystaniem narzędzi programistycznych w celu tworzenia modeli służących badaniom naukowym i dydaktyce języka.
Kierownik: Dr Grzegorz Krynicki (krynicki@amu.edu.pl)
Laboratorium Neuronauki Języka (NeuroLang)
NeuroLang to interdyscyplinarne laboratorium, w którym wykorzystuje się elektroencefalografię (EEG) do badania procesów i mechanizmów zaangażowanych w przetwarzanie języka. Metoda ta polega na rejestrowaniu bioelektrycznej aktywności mózgu w czasie rzeczywistym za pomocą 64 aktywnych elektrod, podczas gdy uczestnicy wykonują zadania językowe. Laboratorium wyposażone jest w nowoczesny system EEG oraz specjalistyczne oprogramowanie i sprzęt do prowadzenia eksperymentów i analizy danych behawioralnych oraz elektrofizjologicznych. Realizowane projekty badawcze koncentrują się na kreatywności językowej, związku między kontrolą poznawczą a przetwarzaniem znaczenia w języku ojczystym i obcym, a także na przetwarzaniu mowy u osób dwujęzycznych i wielojęzycznych.
Kierowniczka: Dr Karolina Rataj (krataj@amu.edu.pl)
Eye-trackingowe Laboratorium Badań nad Językiem (EYE-LANG)
Uruchomione w 2021 roku laboratorium EYE-LANG to nowoczesna przestrzeń badawcza poświęcona analizie złożonych zależności między językiem a ruchem gałek ocznych. Wyposażone w cztery wysokiej klasy okulografy, laboratorium oferuje wyjątkową precyzję i elastyczność w prowadzeniu badań. Dwa systemy EyeLink 1000 Plus, uznawane za najdokładniejsze okulografy wideo na świecie, umożliwiają integrację z technologiami takimi jak EEG, fMRI, MEG czy ECoG, co otwiera szerokie możliwości badań interdyscyplinarnych. EyeLink Portable Duo zapewnia szybki i precyzyjny pomiar ruchu oczu zarówno w warunkach laboratoryjnych, jak i poza nimi. Z kolei okulograf Tobii Pro Glasses 3, będący nowoczesnym systemem mobilnym, umożliwia wiarygodny pomiar wzroku w naturalnym środowisku, pozwalając uczestnikom na swobodne poruszanie się. Projekty badawcze realizowane w laboratorium EYE-LANG koncentrują się na kluczowych zagadnieniach z zakresu językoznawstwa, technologii i zachowań człowieka. Obecne badania dotyczą m.in. wpływu jakości tłumaczenia tekstu na zachowania czytelnicze, wpływu sztucznej inteligencji na tłumaczenie symultaniczne, przetwarzania języka w tłumaczeniu konferencyjnym oraz odbioru języka tabu przez użytkowników języka ojczystego i obcego. Jedno z projektów bada także różnice w sposobie, w jaki polscy i zagraniczni turyści odbierają ekspozycje muzealne w Polsce oraz towarzyszące im teksty informacyjne. Laboratorium EYE-LANG łączy zaawansowane narzędzia technologiczne z innowacyjnym podejściem badawczym, wyznaczając nowe standardy w badaniach nad językiem.
Kierowniczka: Dr Agnieszka Lijewska (alijewska@amu.edu.pl)
Laboratorium Psychofizjologii Języka i Afektu (PoLA)
Laboratorium PoLA to nowoczesna przestrzeń badawcza stworzona z myślą o zaawansowanych badaniach z zakresu neuronauki poznawczej. Wyposażone jest w dwa równoległe zestawy 64-kanałowych systemów EEG Biosemi ActiveTwo, zlokalizowane w oddzielnych kabinach, co umożliwia jednoczesne rejestrowanie aktywności mózgu u dwóch osób (tzw. hyperscanning).
W laboratorium PoLA prowadzone są badania nad neuronalnymi korelatami przetwarzania języka, emocji, stereotypów i kreatywności – zarówno u osób jednojęzycznych, jak i dwujęzycznych.
Kierownik: Dr Rafał Jończyk (rafal.jonczyk@wa.amu.edu.pl)
Laboratorium Języka i Komunikacji (LCL)
Laboratorium Języka i Komunikacji (LCL) na Wydziale Anglistyki UAM to eksperymentalna przestrzeń badawcza powstała w 2011 roku, której celem jest wspieranie interdyscyplinarnych badań nad przetwarzaniem języka i komunikacji. Laboratorium oferuje pomoc badawczą zarówno pracownikom naukowym, jak i studentom (licencjackim, magisterskim i doktoranckim), umożliwiając testowanie hipotez z wykorzystaniem metod eksperymentalnych opartych na zachowaniu uczestników.
Głównym zadaniem LCL jest badanie dynamicznych interakcji leżących u podstaw przetwarzania języka i komunikacji na poziomach fonologicznym, składniowym, semantycznym i pragmatycznym. Do dyspozycji badaczy pozostaje specjalnie przystosowana sala eksperymentalna, pozwalająca na jednoczesne prowadzenie ośmiu niezależnych eksperymentów – w czterech kabinach i czterech stanowiskach, wyposażonych w sprzęt i oprogramowanie do prezentacji bodźców wizualnych i dźwiękowych oraz precyzyjnego pomiaru reakcji z dokładnością do milisekundy.
W badaniach prowadzonych w LCL często poruszane są interdyscyplinarne zagadnienia na styku języka i emocji u osób dwujęzycznych, takie jak efekt języka obcego (Foreign Language Effect), który bada różnice w procesach językowych i emocjonalnych w zależności od języka używanego przez uczestnika. Oprócz analizy czasów reakcji i trafności odpowiedzi, laboratorium wykorzystuje także takie narzędzia jak gogle VR (Oculus Quest 2) oraz system BIOPAC MP160 z rejestracją aktywności elektrodermalnej (EDA) i elektrokardiograficznej (ECG), co pozwala na wgląd w fizjologiczne podstawy odbioru i rozumienia komunikatów werbalnych.
Kierowniczka: Prof. Katarzyna Bromberek-Dyzman (kabrod@amu.edu.pl)