Ocena związku wczesnych doświadczeń życiowych z ryzykiem otyłości w dorosłości oraz analiza mechanizmów pośredniczących, to cel projektu realizowanego w Instytucie Biologii i Ewolucji Człowieka Wydziału Biologii. Z prof. UAM dr. hab. Tomaszem Hanciem o badaniach, które współprowadzi z doktorantką Paulą Szcześniewską rozmawia Michalina Łabiszak.
Badanie wpisuje się w zagadnienie problemów z otyłością o podłożu psychicznym, wpływu wczesnodziecięcych doświadczeń na masę ciała. O jakich doświadczeniach mowa?
Mówimy o grupie zdarzeń jednostkowych albo takich, które miały charakter powtarzalny i do których doszło przed ukończeniem 18. roku życia. Pierwsze badania na ten temat wykonał zespół dr. Vincenta J. Felittiego. Objęły one kilkanaście tysięcy osób i weryfikowały, czy niekorzystne doświadczenia dziecięce w jakikolwiek sposób wpływają na zdrowie. Wyniki były porażające, okazało się bowiem, że w przypadku 60% badanych wystąpiła przynajmniej jedna kategoria tych doświadczeń, co więcej, miały one znaczący wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz ryzyko różnych chorób, np. płuc, układu pokarmowego, sercowo-naczyniowego, chorób psychicznych, a także zaburzeń kontroli zachowania i samobójstw. Do dziś przeprowadzono wiele badań, które najczęściej potwierdzają znaczenie wczesnych przeżyć o potencjale traumatyzującym dla zdrowia w cyklu całego życia. Wiele badań wykazało również, że niekorzystne doświadczenia dziecięce zwiększają ryzyko rozwoju otyłości. To, nad czym będziemy pracować w projekcie, na który pani mgr Paula Szcześniewska uzyskała finansowanie z programu POWER, dotyczy pogłębienia wiedzy o mechanizmach prowadzących od niekorzystnych doświadczeń dziecięcych do nadwagi i otyłości w dorosłości. Podejrzewamy, że ważną rolę odgrywają tu deficyty w zakresie samoregulacji procesów emocjonalnych, poznawczych i zachowań. Jesteśmy także bardzo ciekawi, w jakim stopniu niekorzystne doświadczenia dziecięce wpływają na rozwój tzw. funkcji wykonawczych oraz elastyczności psychologicznej. Te zagadnienia nie zostały jeszcze dobrze zbadane.
Jakimi metodami prowadzone będzie badanie?
Będziemy oceniać skład ciała za pomocą metody bioimpedancji. Jest to metoda pozwalająca m.in. zmierzyć zawartość tkanki tłuszczowej, mięśniowej i kostnej oraz wody w organizmie. Posłużymy się metodami antropometrycznymi, w celu rozpoznania nadwagi/otyłości. Wykonamy komputerowe testy neuropsychologiczne, które dostarczą wyników na temat zdolności koncentracji i przerzutności uwagi, zdolności hamowania reakcji, planowania i szybkości działania. Wykorzystamy także testy kwestionariuszowe, które posłużą ocenie behawioralnych wskaźników zaburzeń samoregulacji. Za pomocą kwestionariusza i testu komputerowego zbadamy występowanie objawów ADHD oraz ocenimy wskaźniki elastyczności psychologicznej, która wydaje się być silnie powiązana z samoregulacją emocjonalną i poznawczą, a przez niektórych badaczy uznawana jest za fundament zdrowia fizycznego. Zbadamy również występowanie niekorzystnych doświadczeń dziecięcych. Badaniu zostaną poddane osoby w wieku od 18 do 35 roku życia. To przedział wieku, w którym intensywny rozwój biologiczny i psychiczny już się zakończył, funkcjonowanie poznawczo-emocjonalne jest względnie stabilne, a procesy związane ze starzeniem się organizmu jeszcze nie występują.
Cały wywiad na Uniwersyteckie.pl.
fot. Adrian Wykrota
