Kierowanie rezultatów działalności naukowej do szerokiej, pozaakademickiej publiczności, staje się coraz istotniejszym aspektem projektów badawczych. Wydział Socjologii UAM, wykorzystując tradycję badań wizualnych w naukach społecznych, wypracowuje innowacyjne metody takich działań, wprowadzając je w życie w międzynarodowym projekcie „RurAction”.
Otwartość na współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym staje się - obok m.in. interdyscyplinarności badań i łączeniu nauki z dydaktyką - jednym z wyzwań stojących przed współczesnym uniwersytetem. Zbyt często jednak praktyki te są ograniczane wyłącznie do współpracy przy praktycznej implementacji rezultatów badań. Tymczasem coraz ważniejszym elementem projektów badawczych staje się również współpraca z tymi kategoriami społecznymi, których dotyczy tematyka badań, oraz z tymi lokalnymi społecznościami, w których projekty są realizowane.
Takie praktyki zyskują istotność w dużej mierze ze względu na nowe etyczne wyzwania pojawiające się przed naukami społecznymi i humanistycznymi. Badając jakąś społeczność - szczególnie wtedy, gdy mamy do czynienia z długotrwałymi badaniami terenowymi - nawet nieintencjonalnie wywieramy wpływ na jej codzienne funkcjonowanie. Powrót do niej z rezultatami badań sprawia, że jej członkowie stają się podmiotowymi aktorami projektu, a ich uczestnictwo w badaniach zostaje w ten sposób dowartościowane. W ten sposób odpowiadamy również na wskazówki instytucji finansujących badania, m.in. Unii Europejskiej. Zaleca ona, aby podobne praktyki kierowane były do możliwie szerokiej publiczności i aby były realizowane od samego początku realizacji badań, a nie dopiero po uzyskaniu finalnych wyników.
Ważne jest oczywiście, aby posługiwać się przy tym formą komunikacji, która dla szerokiej publiczności będzie zrozumiała, oraz medium, które będzie dostępne i postrzegane jako autentyczne w przekazie. W taki właśnie sposób postępujemy w projekcie „RurAction. Social Entrepreneurship in Structurally Weak Rural Regions: Analysing Innovative Troubleshooters in Action”. Jest to projekt realizowany w ramach programu Unii Europejskiej Horyzont 2020 (MSCA-ITN-ETN), w ramach którego powstało międzynarodowe konsorcjum składające się z akademickich i pozaakademickich podmiotów z 7 krajów: Austrii, Danii, Grecji, Irlandii, Niemiec, Polski oraz Portugalii. Projekt koncentruje się na badaniu słabych strukturalnie regionów wiejskich w Europie oraz innowacji społecznych realizowanych na tych terenach przez przedsiębiorców społecznych. Tematyka ta jest obecna w 10 rozprawach doktorskich, przygotowywanych pod indywidualną opieką promotorów i dyskutowanych w ramach odbywających się dwa razy do roku szkół i seminariów. W ich trakcie członkowie konsorcjum spotykają się z czołowymi światowymi naukowcami zajmującymi się tematyką projektu oraz odwiedzają lokalne przedsiębiorstwa społeczne w badanych regionach.
Cały artykuł dostępny na uniwersyteckie.pl
tekst: dr Łukasz Rogowski
fot. Felip Sousa
