Rok temu ośmioro socjologów z UAM postanowiło badać życie codzienne Polaków w pandemii COVID-19. Naukowcy obserwują, jak w tym trudnym czasie zmienia się społeczeństwo i świat. Projekt trwa nadal.
Minął już ponad rok, od kiedy żyjemy inaczej niż dotychczas. 10 marca 2020 roku po raz ostatni wszystkie zajęcia na naszym uniwersytecie odbywały się w salach wykładowych i budynkach uczelnianych. Od tego dnia, wraz z rozwojem zagrożenia związanego z pandemią, bardzo gwałtownie zostaliśmy zmuszeni do zmiany naszego życia. Zmieniła się gospodarka, inne jest funkcjonowanie kultury, inaczej wygląda turystyka, nowe są sposoby realizowania praktyk religijnych i sposobów nauczania na wszystkich poziomach edukacji.
Zwracając uwagę na te generalne przeobrażenia, zapominamy jednak niekiedy o zmianach, które dokonały się w sferze nam najbliższej: w życiu codziennym. Pandemia zmodyfikowała przecież również to, jak organizujemy nasz czas, jak przygotowujemy i spożywamy posiłki, jak przeplatamy ze sobą pracę i odpoczynek, jak dbamy o ubiór i higienę, czy też jak korzystamy ze smartfonów i osobistych komputerów.
Zespół badawczy tworzony przez osoby z Zakładu Teorii i Badań Praktyk Społecznych Wydziału Socjologii UAM podjął się zbadania tego, jak toczy się i jak się zmienia życie codzienne w trakcie pandemii. Uznaliśmy, że dla tego tematu warto podjąć badania z co najmniej dwóch powodów.
Po pierwsze, życie codzienne i składające się na nie procesy są rzeczywistością najbliższą nam wszystkim, podstawowym sposobem doświadczania i realizowania życia społecznego. Co ważne, życie codzienne opiera się na wielu nawykach, rutynach, działaniach, które nie są przez ludzi najczęściej w ogóle dostrzegane - realizując je każdego dnia, przestają je bowiem widzieć, przypisywać im znaczenie, zastanawiać się nad nimi. Kryzys, bo jest nim bez wątpienia pandemia, załamujący ten porządek codzienności pozwala odkrywać jego reguły, ujawnia podstawy, na których jest on oparty, pozwala zauważyć to, na co ludzie zazwyczaj nie zwracają uwagi.
Po drugie, życie codzienne wpływa na inne procesy społeczne w skali makro. Przykładowo, funkcjonowanie gospodarki i jej poszczególnych działów, uzależnione jest od sposobów organizowania pracy indywidualnej, na przykład sposobów dostosowywania przestrzeni domowej czy korzystania z technologii w ramach pracy zdalnej. Badanie życia codziennego może być pomocne w zrozumieniu zmian dokonujących się na innych płaszczyznach życia społecznego.
Nasze badania rozpoczęliśmy na samym początku pandemii, w marcu 2020 roku. Ich przebieg był inny niż klasycznie rozumianych projektów badawczych. Mając świadomość wyjątkowości dziejących się procesów, konieczne było szybkie i spontaniczne przygotowanie narzędzi badawczych, realizacja badań, a następnie opracowanie ich wyników.
Cały artykuł dostępny na Uniwersyteckie.pl
tekst: dr Łukasz Rogowski
