Dr hab. Krzysztof Zawierucha z Wydziału Biologii UAM, otrzymał nagrodę „Klimatyczny Człowiek Roku 2023” w kategorii „Młody Naukowiec”. Konkurs organizowany jest od 2020 roku przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Wręczenie odbyło się 24 października w Collegium Minus UAM.
- Bardzo się cieszę, że to właśnie badania dotyczące bioróżnorodności kriosfery i jej ochrony zostały docenione w tym konkursie. Pomimo tego, że ekosystemy glacjalne wydają się odległe dla osoby mieszkającej w centrum Europy, problemy, które są związane z topniejącą i znikającą kriosferą są istotne w skali globalnej, a zatem dotyczą każdego mieszkańca naszej planety. W swoich badaniach koncentruję się na bioróżnorodności, związanej z tymi znikającymi ekosystemami. Biorąc pod uwagę kryzys bioróżnorodności, globalny zanik gatunków, który towarzyszy pędzącemu antropocenowi, badanie organizmów w regionach górskich i polarnych oraz ich ochrona są niezwykle ważne i są niewątpliwie jednym z priorytetów. To właśnie te zimnolubne organizmy są najbardziej zagrożone w dobie globalnego ocieplenia - mówi dr hab. Krzysztof Zawierucha.
Jak podano w uzasadnieniu: „Jest autorem i współautorem kilkudziesięciu artykułów naukowych opublikowanych w prestiżowych czasopismach (są to m.in Ecological Indicators, Ecology and Evolution, Nature Ecology and Evolution, Science of the Total Environment) z wydawnictw Springer Nature, Wiley, Elsevier. Publikacje dotyczą obecnych problemów związanych z kryzysem i ochroną bioróżnorodności ekosystemów lodowych i śnieżnych, zanieczyszczeniami zdeponowanymi oraz uwalnianymi z lodowców, badaniem ekosystemów polarnych czy skutkami zmian klimatu. Uczestniczył w badaniach oraz projektach o szerokim spektrum jak np.:
- opis i skatalogowanie ekstremofilnych, zimnolubnych gatunków w dobie wymierania,
- wpływ częstych cykli zamarzania i rozmarzania na faunę glebową i słodkowodną,
- monitoring zanieczyszczeń na lodowcach w skali globalnej,
- poszukiwanie gatunków kluczowych dla funkcjonowania ekosystemów lodowych, o potencjale biotechnologicznym, czy wskaźnikowych,
- czy opracowanie scenariuszy zmian biotycznych związanych z kurczeniem się kriosfery na całym świecie. Lodowce to bufor klimatyczny, wskaźnik zmian, rezerwuar wody słodkiej, element kształtujący inne ekosystemy. Zarówno lodowczyki tatrzańskie, zalegający wiosną śnieg czy wielkie czapy lodowe to nasze dziedzictwo przyrodnicze. Są ważne dla każdego mieszkańca, nie tylko Europy, ale i świata, dlatego też wiedza na ich temat jest niezbędna w przewidywaniu skutków zmian klimatu na wielu płaszczyznach.
Jego prace naukowe cytowane są w literaturze ponad 2000 razy, prace zgłoszone do konkursu były cytowane 149 razy (wg. Google scholar), a zakres badań opisywany był w mediach krajowych (PAP) i międzynarodowych (EurekAlert, Discovery magazine czy New Scientists). Istota badań bioróżnorodność-lodowce-zmiany klimatu-zanieczyszczenia jest także dostępna w przygotowanych filmach popularnonaukowych (Znikające Krainy Lodu czy Krzyk Znikających Lodowców) oraz publikacjach o charakterze popularnonaukowym (Biologia w szkole: Antybiotykooporność w odległej Arktyce, Krótka historia o tym jak zanieczyściliśmy lodowce, Znikające Lodowe Wyspy, EduArctic: O mieszkańcach lodowców w pigułce), a także wykładach o charakterze popularnonaukowym (Znaczenie lodowców dla bioróżnorodności, ekosystemów i ludzkości).
Zdobywca m.in. grantu w konkursie Biodiversa+, licznych grantów Narodowego Centrum Nauki (Preludium, Etiuda, Opus), stypendium im. Bekkera finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej, Grantu Diamentowego finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, współrealizator grantów międzynarodowych finansowanych m.in. przez Norwegian Research Council”.
Konkurs “Klimatyczny Człowiek Roku” jest skierowany do młodych naukowców, które poświęciły swoją karierę naukową i prowadzone badania zmianom klimatu.
fot. P. Stanula
