Prof. Jan Sajdak i prof. Ludwik Sitowski to kolejni, historyczni rektorzy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, których biografie zostały wydane nakładem Wydawnictwa Naukowego UAM. W środę, 20 września, w Sali Lubrańskiego Collegium Minus, odbyła się promocja obu książek.
- Jest naszym bardzo pięknym obowiązkiem dbanie o pamięć o naszych poprzednikach - mówiła podczas wydarzenia Rektorka UAM, prof. Bogumiła Kaniewska. - A ta pamięć to już 105 lat, w przyszłym roku, istnienia Uniwersytetu Imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu, wcześniej jako Wszechnicy Piastowskiej i Uniwersytetu Poznańskiego. Mamy do czynienia z serią absolutnie niezwykłą, wyjątkową. Przedstawiającą dokonania wybitnych uczonych, a także wybitnych organizatorów nauki. Taka seria biograficzna daje nam poczucie ciągłości, ale także świadomość tego, w jaki sposób Uniwersytet się zmieniał, jak zmieniali się ludzie Uniwersytetu, ale także i tego, jak trwałe są wartości uniwersyteckie - dodała Pani Rektor.
- Dużą rolę w rozwoju uczelni odegrali ci, którzy stali na czele uniwersyteckiej wspólnoty, wywierając często istotny wpływ na jej funkcjonowanie - podkreśla prof. Przemysław Hauser, jeden z dwóch (obok prof. Tomasza Schramma) redaktorów naukowych serii Biografie Rektorów UAM - Dlatego tak ważna jest zapoczątkowana przed laty seria pełnych naukowych biografii rektorów Uniwersytetu. Nakreślenie ich sylwetek, motywacji, zachowań nie tylko w okresie, kiedy im przyszło pełnić tą funkcję, tę najważniejszą godność na uczelni, lecz także ukazanie roli jaką wywarli w omawianej przez nich dziedzinie nauki, czy też na innych polach swej działalności - dodał prof. Przemysław Hauser.
Autorami publikacji “Jan Sajdak (1882-1967)” są Kazimierz Ilski i Alina Kotłowska. Monografia prezentuje biografię naukową jednego z najwybitniejszych polskich bizantynistów, rektora Uniwersytetu, społecznika i wychowawcy, któremu przyszło żyć w epoce przełomów; odrodzenia Polski po zaborach, ale także w czasach II wojny światowej, latach dla zachowania człowieczeństwa najciemniejszych, oraz po wojnie, kiedy ludzkie charaktery nadal wystawiane były na próbę - informuje Wydawnictwo. Autorzy opisują studia i karierę profesorską oraz administracyjną na uniwersytecie, szkolnictwo niższego szczebla od 1933 r. i tajne nauczanie pod okupacją niemiecką, wreszcie powrót na uniwersytet powojenny. Zwracają też uwagę na fakt, że losy prof. Jana Sajdaka rozegrały się między Burzynem, Tuchowem, Tarnowem, Krakowem, Lwowem i Poznaniem – w którym zapoczątkował studia bizantynistyczne. W wyniku długotrwałej kwerendy w licznych archiwach przedstawiono w biografii nieznane wcześniej źródła, które poszerzają nie tylko faktografię, lecz pozwalają zrozumieć klimat epoki, ocenić formę epistolograficzną, poznać relacje łączące uczniów i mistrzów oraz wzajemne relacje kolegów. Oficjalne protokoły m.in. instytucji uniwersyteckich, pedagogicznych i rządowych ilustrują pracę prof. Sajdaka jako dziekana, rektora, prorektora, dyrektora szkoły, aktywnego członka towarzystw naukowych itd. Nie oddzielają jednak biografii od analizy dorobku naukowego, ponieważ badania splatały się ze sprawami codziennego życia; zabiegami o utrzymanie, zamieszkanie, osobiste i rodzinne bezpieczeństwo itd. i taki właśnie układ najlepiej uzmysławia trudności prof. Jana Sajdaka i jego pokolenia w realizacji naukowych pasji.
Autorami książki „Ludwik Sitowski (1880-1947)” są Dariusz J. Gwiazdowicz i Jerzy Wiśniewski. Celem niniejszego opracowania biograficznego jest przybliżenie postaci wybitnego leśnika prof. L. Sitowskiego i jego drogi życiowej wiodącej z Galicji, gdzie się urodził, do Wielkopolski, gdzie został pochowany - czytamy we wstępie do publikacji. Wskazano jego osiągnięcia naukowe, dydaktyczne i organizacyjne oraz dokonano ich oceny z dzisiejszej perspektywy czasowej. Dzięki temu Czytelnik będzie mógł nie tylko bliżej poznać spuściznę byłego rektora Uniwersytetu Poznańskiego, ale może także dokonać własnej oceny jego dorobku. Jak podkreślają autorzy biografii: w historii leśnictwa można wymienić wiele znamienitych postaci, które pozostawiły kamienie milowe. Jedną z nich był bez wątpienia prof. dr Ludwik Sitowski, polski leśnik, entomolog, rektor Uniwersytetu Poznańskiego. To on stworzył podwaliny ochrony lasu, polegającej na biologicznych metodach walki ze szkodnikami owadzimi, był inicjatorem utworzenia Pienińskiego Parku Narodowego, a ponadto brał aktywny udział w tworzeniu podstaw funkcjonowania leśnictwa na Uniwersytecie Poznańskim.
Wszystkie wydane do tej pory biografie rektorów UAM można kupić na stronie Wydawnictwa Naukowego uczelni: https://press.amu.edu.pl/pl/katalog/biografie-rektorow-uam.html
W promocję książki włączyło się powstające Muzeum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, które w swoich zbiorach posiada już dwa eksponaty związane z prezentowanymi sylwetkami rektorów.
Fot. Adrian Wykrota
