Ambrozja bylicolistna, którą można spotkać coraz częściej w Poznaniu, to także najbardziej alergenna roślina świata! Naukowcy z Wydziału Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu rozpoczęli akcję „Nie-boska ambrozja”, która ma na celu odnalezienie miejsc, w których rośliny występują, ich kontrolę i likwidację.
Organizatorami akcji „Nie-boska ambrozja” są prof. dr hab. Bogdan Jackowiak, dr Łukasz Grewling i dr Maciej Nowak. Korzystają z systemu AMUNATCOLL IT, który jest efektem prowadzonego na Wydziale Biologii projektu digitalizacji zbiorów przyrodniczych, finansowanego w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Działania potrwają do 25 września.
- Z dotychczasowych obserwacji wynika, że rodzaj ambrozja (Ambrosia) jest reprezentowany we florze Poznania przez jeden gatunek o nazwie ambrozja bylicolistna (A. artemisiifolia), dlatego na nim skupimy uwagę. Nie można jednak wykluczyć, że szeroko zakrojone badania z udziałem społeczeństwa wskażą na obecność innych przedstawicieli tego rodzaju – zaznacza prof. dr hab. Bogdan Jackowiak. Jak dodaje, opracowanie mapy występowania ambrozji w Poznaniu nie jest łatwym przedsięwzięciem, ponieważ roślina ta występuje rzadko, tworząc niewielkie populacje, a jej rozpoznanie w terenie nie należy do łatwych. - Dotychczasowe ślady występowania ambrozji w mieście wskazują, że może rozprzestrzeniać się z nasionami słonecznika lub podobnie jak wiele innych gatunków obcego pochodzenia z transportem kolejowym lub drogowym - mówi naukowiec. Ambrozja może zajmować lądowe siedliska otwarte, pozbawione konkurencji ze strony innych roślin. Należą do nich m.in. pola uprawne, ogrody działkowe czy place. - Z apelem o udział w akcji kartowania, czyli tworzenia mapy występowania ambrozji, zwróciliśmy się między innymi do szkół ponadpodstawowych, rad osiedli oraz zarządów ogrodów działkowych. Mamy nadzieję, że ta akcja „nauki obywatelskiej” wzbudzi zainteresowanie społeczeństwa Poznania, dla którego przygotowaliśmy też „Poznański Przewodnik Alergika”, kolportowany m.in. poprzez sieć aptek. Jest też dostępny w wersji elektronicznej na stronach internetowych Wydziału Biologii - mówi prof. Bogdan Jackowiak.
Ambrozja bylicolistna naturalnie występuje w Ameryce Północnej. W Europie jest to gatunek inwazyjny obcego pochodzenia. Trafił tu z pomocą człowieka w XIX wieku; w połowie XX wieku zaczął bardzo szybko opanowywać tereny na południu Europy. W kolejnych dekadach jego zasięg występowania znacząco się poszerzył i obecnie rozległe populacje tego gatunku występują na Węgrzech, Bałkanach, Ukrainie, w południowej Francji, czy północnych Włoszech. W Polsce, populacje ambrozji bylicolistnej spotykane są głównie na południu i południowym zachodzie kraju.
Jak opisują naukowcy z Wydziału Biologii, jest to roślina zielna (niezdrewniała), roczna. Łodyga osiąga wysokość nawet do 1,5 m, zwykle jest silnie rozgałęziona, w górnej części kosmato i odstająco owłosiona. Liście są pierzasto podzielone, podobne do szerzej znanej bylicy. Na tej samej roślinie występują, ale oddzielnie, zarówno kwiaty pręcikowe (męskie), jak i słupkowe (żeńskie). Kwiaty męskie tworzą wielokwiatowe, dość luźne skupienia, które są ulokowane w kłosokształtnych kwiatostanach w szczytowych partiach rośliny. To w nich powstają ziarna pyłku bogate w silnie uczulające alergeny.
Na zakończenie akcji planowane jest przedstawienie władzom Poznania rekomendacji dotyczących ograniczenia zagrożenia alergologicznego powodowanego przez ambrozję.
Dodatkowe informacje znajdują się na stronie: http://anc.amu.edu.pl/ambrozja.php
Fot. Materiały Wydziału Biologii UAM
