Właśnie poznaliśmy wyniki plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku 2024. Wygrało słowo sigma. Czemó? - wyjaśnia prof. Michał Szczyszek z Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej.
Sigma – jak możemy przeczytać na stronach PWN (organizatora plebiscytu) – znalazło się wśród wyrazów nominowanych do TOP20 w języku młodzieży, czyli w młodomowie, jak nazywa ten slang prof. Anna Wileczek, przewodnicząca kapituły plebiscytu. Sigma to pierwotnie nazwa litery alfabetu greckiego, a także – symbol matematyczny. W młodomowie natomiast nadano temu wyrazowi znaczenie ‘symbol osoby o silnym, niezależnym charakterze, nieulegającej naciskom otoczenia’ lub – zbliżone do tego: ‘określenie osoby odnoszącej sukcesy, podziwianej, pewnej siebie, wiernej wyznaczonym zasadom’. Jak widać – w jakimś sensie symbolicznie, odnosząc je do człowieka mającego określone cechy charakteru. Wygląda więc na to, że w tegorocznym plebiscycie w centrum uwagi jego uczestników znalazł się ów człowiek – człowiek myślący, homo sapiens – i jego przymioty. Na drugim bowiem miejscu uplasowało się słowo azbest, któremu przypisano w języku młodzieżowym znaczenie ‘ironiczne określenie kogoś, kto zachowuje się nieodpowiednio’, a na trzecim miejscu – wyraz czemó w znaczeniu ‘zabawne i dziecięce przeinaczenie słowa „czemu?”, używane humorystycznie’. Człowiek, jako taki, jest zawsze w centrum poznania człowieka, w językach świata dominuje antropocentryzm. Okazuje się więc, że młodomowa nie jest aż tak odmienna od języka ogólnopolskiego w opisywaniu świata, a jedynie wykorzystuje się w niej inne znaki językowe, inne słowa. W centrum, bo na pierwszym miejscu tegorocznego plebiscytu znalazło się określenie kogoś o silnym charakterze, niepodległego, niezawisłego – wyrażane słowem o starożytnym rodowodzie i koneksjach matematycznych. Słowem – w młodomowie pojawiła się widocznie potrzeba powrotu do źródeł, ad fontes. Potrzeba przywrócenia językowi ludzkiego wymiaru, a człowiekowi myślącemu – atrybutów dziwienia się światu i jedocześnie przywrócenia znaczeń słowom i postawom: aby tak znaczyło tak, prawo znaczyło prawo, a sprawiedliwość – sprawiedliwość. Niezależnie od wszystkiego, w pełni mocy młodzieżowych i nie tylko oczekiwań!
Prof. Michał Szczyszek, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM
Fot. Maja Maćkowiak-Kruczek
