Polski Instytut Archeologiczny w Atenach (PIAA) ma już swoją siedzibę. We wtorek, 26 października, uroczyście zainaugurowano jego działalność, kończąc tym samym wieloletni proces powstawania instytucji, która służyć będzie wszystkim polskim badaczom dziejów Grecji, nie tylko archeologom. PIAA jest pod względem organizacyjnym jednostką Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (centrum uniwersyteckim).
PIAA powstał dzięki porozumieniu, którego sygnatariuszami od 2018 roku są: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Rzeszowski, Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Wrocławski.
W uroczystym otwarciu siedziby Instytutu w Atenach wzięli udział: Wiceminister Spraw Zagranicznych RP Szymon Szynkowski vel Sęk, Sekretarz Generalny Ministerstwa Kultury i Sportu RG - Georgios Didaskalou oraz Ambasador RP w Atenach Artur Lompart. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza reprezentowali: Rektorka UAM prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska oraz Rektor poprzedniej kadencji prof. dr hab. Andrzej Lesicki i Prorektor prof. dr hab. Rafał Witkowski.
- Zaczyna działać instytucja kluczowa dla polskich badań naukowych w strefie egejskiej - mówi Rektorka UAM prof. Bogumiła Kaniewska. - Polski Instytut Archeologiczny w Atenach włączył polską naukę do ekskluzywnego grona badaczy kreujących wiedzę o kolebce naszej cywilizacji, jaką niewątpliwie jest Hellada – dodaje prof. Kaniewska.
- PIAA reprezentuje przed władzami greckimi wszystkich naukowców polskich, nie tylko tych, którzy chcą tam prowadzić badania wykopaliskowe, ale także innych, potrzebujących dostępu do kolekcji muzealnych czy archiwów - wyjaśnia dyrektor PIAA prof. Janusz Czebreszuk z UAM i dodaje - Zgodnie z greckim prawem samodzielnie mogą prowadzić swoje badania w Grecji tylko naukowcy z tych krajów, które otworzyły swój instytut („szkołę zagraniczną”) w Atenach. Dotychczas Polacy mogli być członkami zespołów naukowych, ale bez prawa kierowania nimi.
Zadaniem PIAA jest promowanie osiągnięć naukowych i kultury polskiej w międzynarodowym środowisku intelektualnym Aten i całej Grecji. W tym celu uruchomione zostaną dwa programy: naukowy i kulturalny, na które składać się będą wykłady, seminaria, wystawy, wieczory autorskie, szkoły letnie i inne typy wydarzenia.
Realizacji wymienionych działań służyć będzie właśnie siedziba w Atenach. Jest to apartament w samym centrum Aten, z główną salą, pełniącą funkcję biblioteki, ale także przygotowaną do organizacji spotkań różnego typu. W siedzibie są też 3 pokoje gościnne, które będą służyć członkom Polskiego Instytutu Archeologicznego w Atenach, jako wygodna i tania baza umożliwiająca im pracę naukową w Grecji.
Starania o utworzenie PIAA rozpoczęto już w połowie lat 90-tych ubiegłego wieku i brali w nich udział naukowcy z kilku najważniejszych polskich instytucji akademickich. Jednak dopiero w roku 2018 udało się utworzyć struktury organizacyjne, które umożliwiły powstanie PIAA. Zgodnie z porozumieniem UAM utworzył centrum uniwersyteckie pod nazwą „Polski Instytut Archeologiczny w Atenach”. Instytut przygotował aplikację do Rządu Republiki Greckiej o oficjalne uznanie go za instytucję zwaną w prawie greckim „zagraniczną szkołą archeologiczną w Grecji”. Taki status został przyznany PIAA przez Ministra Kultury i Sportu Grecji w połowie 2019 roku. Jesteśmy 18-stą „szkołą zagraniczną w Atenach”. Latem 2020 roku, dzięki ścisłej współpracy z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego UAM zakupił apartament, w którym działać będzie PIAA.
