Zapraszamy na kolejne spotkanie z cyklu Szkoły Nestorów Nauki UAM. Wykład pt. „Awangarda, Jalu Kurek i kłopot z Mickiewiczem” wygłosi prof. Barbara Sienkiewicz. Spotkanie odbędzie się 18 stycznia 2023 r. o godz. 17.00 w Auli Lubrańskiego, ul. Wieniawskiego 1 w Poznaniu. Wykład będzie również transmitowany na kanale YouTube UAM.
Polskie ruchy awangardowe zaistniały na scenie literackiej wkrótce po 1918 roku, na fali euforii związanej z odzyskaniem niepodległości, przeświadczeniem, że – jak mówi Aleksander Wat – wszystko wolno, że można tworzyć dzieła wolne od presji służby narodowi, że można podjąć znacznie wcześniej zainicjowane na Zachodzie działania związane z tworzeniem nowego, nowoczesnego modelu poezji, z odrzuceniem ciążenia tradycji, z awangardowym eksperymentowaniem w zakresie formy, wreszcie – z projektowaniem nowoczesnego społeczeństwa. Sprawa jednak była skomplikowana, głównie z powodu szczególnej roli jaką pełnił w polskiej tradycji romantyzm. Niewątpliwie stanowił on tradycję kluczową, która bezwzględnie wymagała ustosunkowania się. Głównym jej reprezentantem w powszechnej świadomości był Mickiewicz. Idea awangardowego progresywizmu, rewolucjonizowania poezji wymagała przezwyciężenia romantycznej przeszłości, zarazem jednak oddania jej sprawiedliwość jako tej, która w czasach niewoli zabezpieczała narodową tożsamość. Był to wszak czas, kiedy – jak mówi Tadeusz Peiper – poeci byli jedynymi ministrami narodu. W nowej powojennej rzeczywistości wydawała się jednak anachroniczna, zwracała w przeszłość, w stronę „narodowych fetyszy”. Jednym z głównych przedmiotów negacji, albo przynajmniej negocjacji, stała się w efekcie „idea narodowa”, łączona właśnie z Mickiewiczem – już w latach 20., chociaż szczególnie aktualizowana w latach 30., kiedy coraz wyraźniej do głosu dochodziły tendencje nacjonalistyczne.
O wykładowcy
Prof. zw. dr hab. Barbara Sienkiewicz – kierowniczka Zakładu Antropologii Literatury w Instytucie Filologii Polskiej UAM. Autorka pięciu książek: Literackie „teorie widzenia” w prozie dwudziestolecia międzywojennego. Poznań 1992; Między rewelacją a repetycją. Od Przybosia do Herberta. Poznań 1999; Poznawanie i nazywanie. Refleksja cywilizacyjna i epistemologiczna w polskiej poezji modernistycznej. Kraków 2007 (w serii „Modernizm w Polsce); Polskie remanenty. Szkice o ideowych uwikłaniach polskiej literatury dwudziestowiecznej. Kraków 2018 (w serii „Awangarda/rewizje”); „Kim jest dla siebie samego ten twór nieszczęśliwy”. Tropy i tryby refleksji antropologicznej w twórczości Schulza, Leśmiana, Gombrowicza i Wata. Kraków 2021 (w serii „Granice wyobraźni”) Zajmuje się problemami modernizmu, koncepcjami antropologicznymi, epistemologicznymi i estetycznymi wpisanymi w literacką praxis tej formacji, jej związkami z myślą filozoficzną, relacjami z innymi sztukami, a także z nurtami metodologicznymi w literaturoznawstwie. Autorka licznych artykułów na ten temat. Wiele jej prac dotyczy awangardy i awangardyzmu. Współpracuje z Ośrodkiem Badań nad Awangardą UJ.
