Zapraszamy na kolejne spotkanie Szkoły Nestorów Nauki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wykład pt. „Czy istnieją rasy ludzkie?” wygłosi prof. Katarzyna A. Kaszycka z Instytutu Biologii i Ewolucji Człowieka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Spotkanie odbędzie się 29 maja 2025 r. o godz. 17.00 w Auli Lubrańskiego, ul. Wieniawskiego 1, Poznań. Wykład ma charakter otwarty i będzie również transmitowany online na kanale YouTube UAM (link do transmisji).
Autorka o wykładzie
Ludzie, jak wszystkie żywe istoty, wykazują zmienność. Choć ocena dostrzeganej różnorodności jest subiektywna, zgodzimy się, że wyglądamy rozmaicie: różnimy się barwą skóry, cechami twarzy (w tym oka, nosa, ust), kształtem głowy, wielkością ciała. Nasuwają się jednak pytania: Co te różnice znaczą? Czy jesteśmy tacy różni, jak nam się wydaje? Czy ludzkość można podzielić na jednostki systematyczne niższego szczebla niż gatunek, to jest na podgatunki czy rasy? Czym jest rasa? Czy rasy są obiektywnymi, nieciągłymi jednostkami wewnątrzgatunkowej zmienności człowieka? Czy może sztucznymi, umownymi kategoriami, służącymi wyłącznie wygodzie opisywania całej gamy zmienności morfologicznej człowieka? Omówionych zostanie pięć kluczowych powodów, dlaczego rasa jest niewłaściwym sposobem myślenia o zmienności biologicznej człowieka: (1) Koncepcja rasy opiera się na błędnej idei stałych i niezmiennych typów; (2) Ludzka zmienność jest ciągła; (3) Zmienność biologiczna człowieka obejmuje wiele cech, które różnią się od siebie niezależnie; (4) Zmienność genetyczna w obrębie poszczególnych populacji jest znacznie większa niż zmienność między ‘rasami’; (5) Nie ma spójnego sposobu klasyfikowania ludzi według rasy.
O Autorce
Katarzyna A. Kaszycka jest paleoantropologiem i pracownikiem Instytutu Biologii i Ewolucji Człowieka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studia rozpoczynała na Uniwersytecie Warszawskim, skąd przeniosła się na UAM. Jest absolwentką trzech uniwersytetów: Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (mgr biologii); University of Michigan w Ann Arbor, Michigan, USA (Master of Arts w antropologii, studiując pod kierunkiem amerykańskiego paleoantropologa Milforda H. Wolpoffa); oraz University of the Witwatersrand w Johannesburgu, RPA (PhD w Science). Habilitowała się na UAM.
Jest autorką publikacji naukowych i popularnonaukowych, m.in. dwóch monografii: Status of Kromdraai…, 2002, Paryż: CNRS (za którą otrzymała Nagrodę Indywidualną Ministra Edukacji Narodowej i Sportu) oraz Dymorfizm płciowy południowoafrykańskich australopiteków, 2009, Poznań: Wyd. Naukowe UAM. Jej tematyka badawcza koncentruje się wokół zagadnień związanych z ewolucją człowieka, w szczególności z morfologią, zróżnicowaniem i ewolucją wczesnych istot człowiekowatych – plio-plejstoceńskich australopiteków, oraz pojęciem ‘rasy’ w antropologii (badając stosunek środowiska akademickiego do tego pojęcia).
Doświadczenia naukowo-dydaktyczne wzbogaciła jako Teaching Assistant na University of Michigan (1991–1993) oraz Visiting Lecturer w Collège de France w Paryżu (I. 2002), a także uczestnicząc w badaniach naukowych w Południowej Afryce: 1994–95 i 2006. W latach 2012–18 była kierownikiem Zakładu Ekologii Ewolucyjnej Człowieka. Przez 25 lat (1987–2011) była Sekretarzem Redakcji Przeglądu Antropologicznego – Anthropological Review – oficjalnego czasopisma naukowego Polskiego Towarzystwa Antropologicznego.
Była członkiem zespołu autorów dwóch podręczników: Biologia. Podręcznik tom 4 (Liceum Ogólnokształcące, zakres rozszerzony), 2005, Warszawa: Wyd. Szkolne PWN; oraz Biologia. Jedność i różnorodność, 2008, Warszawa: Wyd. Szkolne PWN. Była również członkiem dwóch komitetów naukowych: Komitetu Antropologii PAN (kadencja 2011–15) oraz Komitetu Biologii Środowiskowej i Ewolucyjnej PAN (kadencja 2015–19). Od 2016 roku jest współorganizatorką obchodów Międzynarodowego Dnia Darwina w Poznaniu oraz Przewodniczącą Kapituły Nagrody Polskiego Towarzystwa Nauk o Człowieku i Ewolucji im. Profesora Jana Strzałko.