14 maja 2024 r. o godz. 18.00 w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, w Sali pod Zegarem, odbędzie się wykład pt. „Fenomen dziewiętnastowiecznej Wielkopolski”, organizowany w ramach cyklu „Uniwersyteckie Wykłady na Zamku”. Wykład wygłosi prof. dr hab. Witold Molik z Wydziału Historii UAM. Wstęp wolny.
Trwająca ponad sto lat walka społeczeństwa polskiego w Poznańskiem (1815−1918) z potężnym i modernizującym się państwem pruskim stanowi fenomen w skali europejskiej. Wzbudzała ona zatem i wzbudza zainteresowanie nie tylko historyków, czego wyrazem był serial telewizyjny „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy”. Państwo pruskie prowadziło politykę pełnego zintegrowania zajętych ziem i ich polskiej ludności z pozostałymi prowincjami, a społeczeństwo polskie stawiało coraz skuteczniejszy opór tej polityce. Elita ziemiańsko-inteligencka z Karolem Marcinkowskim na czele przyczyniła się do rozwoju nowoczesnego sposobu myślenia o narodzie, przemian gospodarczych i społecznych. Wytyczyła ona dalekowzrocznie kierunki działania na kolejne dziesięciolecia. Umiejętnie wykorzystywano wszystkie legalne możliwości i swobody działania, do których należały przede wszystkim organizacje i stowarzyszenia gospodarcze, społeczne, oświatowe itd. Niemiecki ekonomista nazwał ten zwarty system polskich organizacji „państwem w państwie”.
Podczas wykładu usłyszymy o fenomenie dziewiętnastowiecznej Wielkopolski, a także o okolicznościach i uwarunkowaniach jego rozwoju. Ważne będą znaczenie jednostki i zbiorowości, a także osiągnięcia badawcze w tym zakresie.
O wykładowcy
Prof. dr hab. Witold Molik – historyk, profesor nauk humanistycznych, absolwent i wieloletni pracownik Wydziału Historii UAM, kierownik Zakładu Historii Polski XIX i XX wieku, inicjator założenia i dyrektor Centrum „Instytut Wielkopolski” (2002−2020). Specjalizuje się w badaniu historii społecznej Polski, w szczególności dziejów polskiej inteligencji i ziemiaństwa; dziejów stosunków polsko-niemieckich w XIX i XX wieku oraz polskiego ruchu narodowego w zaborze pruskim, pamięci historycznej społeczeństwa polskiego, historii uniwersytetów i nauki w XIX i XX wieku, historii polskiej historiografii, a także dziejów podróżowania i turyzmu. Jest autorem ponad 400 publikacji, w tym monografii: „Kult Karola Marcinkowskiego” (1996), „Edward Raczyński 1786-1845”(1999), „Życie codzienne ziemiaństwa w Wielkopolsce w XIX i na początku XX wieku” (1999), „Inteligencja polska w Poznańskiem w XIX i początkach XX wieku” (2009), „Polscy studenci na uniwersytetach niemieckich od końca XVIII do początku XX wieku” (2016).
Uniwersyteckie Wykłady na Zamku
W okresie międzywojennym Zamek był siedzibą Uniwersytetu Poznańskiego. Prowadzono tu wykłady, także te otwarte, i inne zajęcia. Mieściło się tu również biuro Wykładów Powszechnych, w którym planowano fakultety, organizowane także poza Poznaniem. Od początku doceniano bowiem znaczenie upowszechniania wyników badań i budowania społeczeństwa opartego na wiedzy. Dzisiaj nawiązujemy do tej ważnej karty w dziejach obu instytucji, organizując Uniwersyteckie Wykłady na Zamku.
Tematem tegorocznych prelekcji będzie PRZESZŁOŚĆ. Wbrew pierwszym skojarzeniom poznawanie tego, co już się zdarzyło, nie jest wyłącznie przedmiotem badań historyków(-czek). Żeby dobrze poznać przeszłość konieczny jest udział reprezentantów(-ek) wielu dyscyplin naukowych, coraz częściej w interdyscyplinarnych zespołach. Wykładowcami(-czyniami) będą naukowcy(-czynie) o uznanej renomie, z takich dyscyplin jak geografia, hydrologia, fizyka, archeologia, etnologia czy historia.
Organizatorzy: Centrum Kultury ZAMEK, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Fundacja UAM, Muzeum UAM
Nagrania: Studio Filmowe UAM
