Koronacja Bolesława Chrobrego, której tysięczną rocznicę obchodzimy 17 kwietnia, to godne pamięci przełomowe wydarzenie w dziejach Polski. W tymże samym 1025 roku, po śmierci pierwszego króla, miała miejsce druga koronacja jego syna i następcy Mieszka II. Z tej okazji Wydział Historii UAM zaprasza na cykl spotkań pt. „Trislogion koronacyjne”, które są w zamyśle prawdziwie uniwersytecką formą uczczenia tych doniosłych rocznic. „Trislogion” – a więc trzy rozmowy, trzy dyskusje na temat koronacji adresowane do naukowców, studentów i szerokiego grona miłośników historii.
Ostatnim wydarzeniem w ramach cyklu będzie wykład prof. Józefa Dobosza pt. „Szkic do portretu Bolesława Chrobrego”, który odbędzie się w piątek 25 kwietnia o godz. 10.30 w Sali Gerarda Labudy w Collegium Historicum, wzbogacony inscenizacją historyczną grupy „Walhalla”.
Wstęp na wszystkie wydarzenia w ramach cyklu „Trislogion koronacyjne” jest wolny, Wydział Historii UAM zaprasza wszystkich zainteresowanych!
O wykładzie
Wykład poświęcony jest postaci pierwszego koronowanego władcy Polski – Bolesława Chrobrego. Szczególne znaczenie dla przedstawienia portretu tego władcy mają najstarsze przekazy kronikarskie – biskupa merseburskiego Thietmara oraz Anonima tzw. Galla. To w nich odnajdujemy najpełniejszą, choć mocno różniącą się, charakterystykę pierwszego z wielkich Bolesławów. O ile Anonim tzw. Gall daje apoteozę „Bolesława Wielkiego”, snuje opowieść o przewagach i zaletach władcy polskiego, o tyle Thietmar postrzega w nim wroga, przypisując mu liczne wady i grzechy. Obraz skreślony przez Thitmara jest starszy, nacechowany przekazem bezpośredniego obserwatora wydarzeń z ostatnich lat X i pierwszych lat XI wieku, i jednocześnie przeciwnika piastowskiego władcy. Natomiast Gall, piszący z perspektywy stulecia, ukazuje nam ideologię dynastyczną Piastów i ważnego dla niej monarchy idealnego, a takim był dla niego właśnie Chrobry. Oba przekazy wycisnęły głębokie piętno na „odczytywaniu” postaci Bolesława przez następców dziejopisarskim dziele – zarówno polskich kronikarzy średniowiecznych i wczesnonowożytnych z Długoszem na czele, jak i historyków, którzy prowadzili dociekania nad dziejami piastowskimi i panującym domem Piastów w XIX-XXI wieku. To właśnie ze żmudnego zbierania i odczytywania rozmaitych źródeł, zestawiania ich stosowania rozmaitych metod badawczych budowany jest przez ostatnie dwa stulecia spójny, choć przetykany znakami zapytania, portret Bolesława Chrobrego – władcy, wodza i gospodarza monarchii…
O wykładowcy
Prof. dr hab. Józef Dobosz
Historyk mediewista (ur. 1959), profesor na Wydziale Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się dziejami polskiego Kościoła w średniowieczu (szczególnie doby piastowskiej) w tym wspólnot zakonnych, zwłaszcza cysterskich; najstarszymi dziejami dokumentu na ziemiach polskich; biografistyką, a także kwestiami z zakresu regionalistyki; zagadnieniami ustrojowymi i gospodarczymi (prawo książęce, rozbicie dzielnicowe) oraz dziejami relacji polsko-czeskich w kontekście środkowoeuropejskim. Autor ok. 400 publikacji, w tym 5 monografii, kilkudziesięciu prac pod redakcją, ok. 150 artykułów i ponad 170 haseł słownikowych i encyklopedycznych. Redaktor naczelny kwartalnika „Historia Slavorum Occidentis”. W latach 2008–2012 prodziekan Wydziału Historycznego UAM, w latach 2012–2019 dyrektor Instytutu Historii UAM, a od 2020 roku dziekan Wydziału Historii UAM; Kierownik Zakładu Historii Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej od 2020 roku, wcześniej Kierownik Pracowni Bohemistycznej w Instytucie Historii UAM.
Kierownik grantów: MNiSzW pt. Czeskie wpływy kulturowe w tradycji duchowej i materialnej państwa Piastów (X – druga połowa XIV wieku) – zakończony w listopadzie 2011 roku; grant NPRH Dzieje (arcy)biskupstwa poznańskiego X–XX wiek. U źródeł polskiego chrześcijaństwa i Kościoła; NCN na grant 2023/51/I/NZ8/02946 „OPUS 26 + LAP.” pt. „U zarania państwowości środkowoeuropejskich na przykładzie Czech i Polski. Dynastie – elity – społeczeństwa (koniec IX – XI wiek).” (lider to Instytut Chemii Bioorganicznej PAN Poznań), uczelniany kierownik projektu; w kilku innych wykonawca.
Najważniejsze publikacje: Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego, Poznań 1995; Monarcha i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku, Poznań 2002; Kazimierz II Sprawiedliwy, Poznań 2011 (2. wyd. 2014); Ecclesia, monasteria, privilegia … Studia z dziejów Kościoła w średniowiecznej Polsce, Poznań 2019; Dokument na ziemiach polskich w wiekach średnich, [w:] Ars scribendi. O sztuce pisania w średniowiecznej Polsce, Gniezno 2008, s. 37–49; Herzogliche und adlige Stiftungstatigkeit im piastischen Polen des 12. Jahrhunderts, [w:] Monarchische und adlige Sakralstiftungen im mittelalterlichen Polen, red. E. Mühle, Berlin 2013, s. 201–267; Mesco dux Poloniae baptizatur – wejście władztwa piastowskiego do Respublica Christiana, „Poznańskie Studia Slawistyczneˮ nr 10 (2016), s. 37–50; Motives and Inspirations. An Exploration of When i Why the Chronica Polonorum Was Written, [w:] Writing History in Mediewal Poland. Bishop Vincentius of Cracow and his Chronica Polonorum, red. Darius von Güttner-Sporzyński, Brepols Publishers n.v., Turnhout 2017, s. 43–61; Kruszwica w dziejach państwa i Kościoła polskiego doby piastowskiej, [w:] Kruszwica wczesnośredniowieczna, red. W. Dzieduszycki, J. Sawicka, Warszawa 2023, s. 69–99; Počátky křesťianství v Polsku, [w:] Tysíc a padesát let pražského biskupství, red. J. Kotus, P. Sommer, V. Vaniček, Praha 2023, s. 67–80; Józef Dobosz, The Church and Cistercians in Medieval Poland. Foundations, Documents, Peple, Brepols Publishersn.v., Turnhout 2023 [seria East Central Europe, 476-1795, 2]. Przygotował do druku (opracowanie i posłowie) m.in. dwie klasyczne prace z zakresu polskiej mediewistyki – S. Kętrzyński, Zarys nauki o dokumencie polskim wieków średnich, Poznań 2008; S. Smolka, Mieszko Stary i jego wiek, Poznań 2011.
