Ogród Botaniczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu serdecznie zaprasza
na wystawę mikrofotografii
wykonanych z użyciem mikroskopu elektronowego SEM Hitachi SU 8010 pt.
ŚWIAT PRZYRODY MALOWANY ELEKTRONAMI
Autorką zdjęć jest dr Jagna Karcz, komputerowe barwienie przygotował Bartosz Baran,
a opracowanie graficzne wystawy wykonała Weronika Ratajska.
Wystawa została zorganizowana przez Śląski Ogród Botaniczny
we współpracy z Laboratorium Skaningowej Mikroskopii Elektronowej
Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
w ramach kampanii „Klimat dla Śląska”.
Wystawę zwiedzać można od 19.10.2019 do 10.01.2020
w Pawilonie Ekspozycyjno-Dydaktycznym Ogrodu Botanicznego UAM,
ul. Dąbrowskiego 165 w Poznaniu
Jagna Karcz – jest doktorem nauk przyrodniczych, specjalistą w zakresie skaningowej mikroskopii elektronowej i analizy obrazu oraz anatomii i embriologii roślin, byłym adiunktem w Katedrze Anatomii i Cytologii Roślin Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego, a obecnie prowadzi Laboratorium Skaningowej Mikroskopii Elektronowej na Wydziale Biologii UŚ, gdzie na co dzień ma do czynienia ze światem obrazów mikroskopowych. Zajmuje się opracowaniem i zastosowaniem metod mikroskopii skaningowej w badaniach różnych obiektów biologicznych, w tym struktur powierzchniowych epidermy roślin podatnych na działanie czynników środowiska. Jest jednym z nielicznych w kraju specjalistów w zakresie karpologii, a także popularyzatorem nauki. Jej pasją są: fotografia naukowa, kultura i sztuka Japonii, kinematografia science fiction.
Bartosz Baran – jest studentem Indywidualnych Studiów Międzyobszarowych (wiodący kierunek: biotechnologia) w Katedrze Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego, laureatem programu „Diamentowy Grant V” MNiSW, stypendium Ministra Nauki dla najlepszych studentów oraz wyróżnienia Rektora Uniwersytetu Śląskiego za działalność naukową i popularnonaukową. Aktywnie uczestniczy w życiu studenckim poprzez pracę w kołach naukowych, w realizacji projektów badawczych oraz w organizacji wydarzeń popularyzujących naukę. Wśród swoich zainteresowań wymienia biologicznie inspirowaną sztukę, wędrówki górskie, surwiwal i literaturę science fiction.
Laboratorium Skaningowej Mikroskopii Elektronowej (SEM-lab) funkcjonuje w ramach Pracowni Technik Mikroskopowych Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jest jednostką naukowo-dydaktyczną i usługową, wchodzi także w skład nowo utworzonego Centrum Nanoskopii UŚ. Współpracuje także z jednostkami spoza Wydziału i Uniwersytetu. Aktywnie uczestniczy w popularyzacji nauki poprzez wykłady, pokazy, warsztaty i festiwale nauki dla młodzieży i dorosłych.
Dzięki temu, że wyposażone jest w najnowocześniejszy mikroskop elektronowy SEM – Hitachi SU 8010 – wysokorozdzielczy z zimną emisją polową, komorą krio i spektrometrem rentgenowskim EDS, można było stworzyć niezwykłą galerię fotografii naukowej, która swoją treścią nawiązuje do prowadzonych badań i zajęć dydaktycznych Wydziału Biologii UŚ.
Zobaczyć można m.in. jak degradowane są powierzchnie tworzyw sztucznych przez mikroorganizmy, różnorodność kształtów i wzorów tkanek i organów roślin, powłoki chitynowe owadów, modyfikacje powierzchni organizmów po skomplikowane, oryginalne struktury wewnątrz ich ciała, koronkowe wzory ściany ziaren pyłku i zarodników, ale także misterne konstrukcje szkieletów gąbek, sieci pajęczych, wzory piór ptasich czy też próbki środowiskowe różnego pochodzenia.
Tego typu zdjęcia są efektem różnych procesów zachodzących wewnątrz mikroskopu elektronowego SEM, gdzie zamiast standardowego światła do tworzenia obrazu wykorzystywana jest wiązka elektronów, która, wchodząc w reakcję z powierzchnią próbki, powoduje emisję energii pod różnymi postaciami. Każdy rodzaj emitowanej energii jest potencjalnym sygnałem do przetworzenia na obraz, który w postaci fotografii cyfrowej jest podstawą dokumentacji naukowej. Cały ten proces przebiega w próżni, a dodatkowo istnieje konieczność napylenia na powierzchnię badanej próbki ultracienkiej warstwy metalu szlachetnego (np. złota) lub węgla. Proces napylenia próbek biologicznych poprzedza technika utrwalania chemicznego, a następnie suszenie w aparaturze tak, aby zachować nienaruszoną strukturę obserwowanego obiektu. Dzięki użyciu tego typu mikroskopu obraz, jaki powstaje, zdaje się być w 3D za sprawą ogromnej głębi ostrości.
Czarno-białe obrazy uzupełniają zdjęcia barwione komputerowo w programach graficznych dla uwypuklenia interesujących szczegółów materii. Są pewną wizją artystyczną, która może inspirować i rozbudzać wyobraźnię obserwatora. Te mikroskopowe fotografie tworzone w „obiektywnym” procesie mechanicznej reprodukcji dla oglądającego pozostają subiektywnie odbieranymi obrazami. Na końcu zawsze jest estetyka.