Data wydarzenia:

XXIX Debata Akademicka: Od „końca historii” do „końca świata”

21 lutego 2022 r. o godz. 17.00 odbędzie się XXIX Debata Akademicka UAM i UEP. Wydarzenie będzie transmitowane na kanale YouTube UAM.

Paneliści:

  • Prof. dr hab. Przemysław Czapliński, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM
  • Prof. dr hab. Zbigniew Kundzewicz, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
  • Prof. UEP, dr hab. Anna Matuszczak, Katedra Makroekonomii i Gospodarki Żywieniowej UEP
  • Prof. dr hab. Tomasz Polak, Pracownia Pytań Granicznych UAM

Moderator: prof. UAM dr hab. Krzysztof Podemski

Wprowadzenie

Upadkowi komunizmu w ZSRR i krajach Europy Środkowo-Wschodniej towarzyszyła optymistyczna narracja ostatecznego zwycięstwa liberalnej demokracji i gospodarki wolnorynkowej jako „końca historii”, będąca bardzo uproszczoną wersją koncepcji amerykańskiego politologa i filozofa Francisa Fukuyamy. W pierwszej dekadzie nowego wieku ten optymizm powoli ustępował przekonaniu, że „dobrze, to już było”. Od kilkunastu lat dominuje zgoła odmienna, katastroficzna narracja, wieszcząca nie tylko „koniec świata jaki znamy”, zachodniej cywilizacji, liberalnej demokracji, ale wręcz „koniec świata” rozumiany jako koniec ludzkości. Niemiecki socjolog Ulrick Beck określił społeczeństwo, w którym żyjemy, mianem „społeczeństwa ryzyka”. Najbardziej dramatycznym z tych „ryzyk” wydaje się być wizja kryzysów, w tym ekologicznego, ekonomicznego, politycznego, humanitarnego, moralnego wywołanych ociepleniem klimatycznym. Kryzysów, które skończą się samozagładą ludzkości. Niektórzy mówią nawet o nowej epoce geologicznej w dziejach świata: antropocenie. Żyjemy zatem w kolejnej epoce katastrofizmu. Tym katastroficznym wizjom obecnym w debatach publicznych, w działaniach obywatelskich, w nauce, filozofii, literaturze i sztuce w niewielkim stopniu towarzyszą zmiany systemowe, instytucjonalne czy zmiany postaw społecznych w skali masowej. Nadal słychać głosy klimatycznych „negacjonistów”, czy tych, którzy uznają kryzys klimatyczny za kolejną medialną „panikę moralną”.

Przeraża nas nie tylko katastrofa klimatyczna, ale także świat robotów, nowych technologii, inżynierii genetycznej. Obok tych nowych zagrożeń przypominają o sobie „klasyczne” niebezpieczeństwa: wojny, dyktatury, bieda, pandemie. Z drugiej strony, wiele „twardych” danych, jak choćby dane o długości życia, pokazują, że żyjemy w pod wieloma względami świecie lepszym niż żyły jakiekolwiek pokolenia przed nami.

Podczas debaty naukowcy będą szukać odpowiedzi na pytania:

  1. Jakie jest miejsce tych katastroficznych wizji i/lub świadomości zbliżającej się katastrofy w dyscyplinach, które uprawiają i w badaniach, które prowadzą?
  2. Czy nigdy wcześniej zagrożenie apokalipsą nie było tak wielkie?
  3. Co może ją zatrzymać? Jakie są na to szanse?