Badaczki z Wydziału Archeologii UAM odkrywają na nowo tajemnice fascynującego cmentarzyska i osady w Gąskach na Kujawach. Wkrótce świat pozna znalezione tam unikalne zabytki i zwyczaje związane z pochówkami w kulturze przeworskiej.
Doktor Paulina Suchowska-Ducke i dr Milena Danielewska-Teska postanowiły wznowić badania nad archiwalnym stanowiskiem, które zostało odkryte w XX wieku. W latach 1984-1991 archeolodzy z Zespołu Badań Kujaw z UAM pod kierownictwem prof. Aleksandry Cofty-Broniewskiej, dr Barbary Stolpiak i mgr Małgorzaty Andrałojć przeprowadzili tam badania wykopaliskowe obejmujące część cmentarzyska i osady, pochodzące z okresu przedrzymskiego i wpływów rzymskich (II w. p.n.e. – V w. n.e.). Wydobyto wtedy wiele zabytków, w tym skarb 140 monet, a także przeprowadzono specjalistyczne analizy, nowoczesne, jak na ówczesne czasy. Niestety za tą pracą nie poszło zbyt wiele publikacji. Ponieważ samo miejsce i to, co w nim znaleziono, jest bardzo obiecujące, archeolożki z UAM chcą je przypomnieć i włączyć do obiegu współczesnej wiedzy. Panie kontynuują badania poprzedniej ekipy, współpracując przy tym z dr Stolpiak, mgr Andrałojć oraz dr. Józefem Bednarczykiem, który do 2020 roku prowadził tu interwencyjne prospekcje z wykrywaczem metalu.
Unikalna zapinka
Badaczki rozpoczęły pracę od inwentaryzacji artefaktów zgromadzonych w magazynach Wydziału Archeologii UAM w Inowrocławiu. Miesiące spędziły na skrupulatnym przeglądaniu zabytków. Kolejnym etapem jest interpretacja zweryfikowanych materiałów. Archeolożki chcą zdobyć finansowanie na szerzej zakrojone badania, ale żeby było to możliwe, muszą przekonać grantodawców do swojego projektu – do tego zaś potrzebne są publikacje. Skoro na pracę podsumowującą to, co odkryto w Gąskach, jest za wcześnie, wybierają zagadnienia, które można już teraz opracować w formie artykułów naukowych.
– Złożyłyśmy kilka artykułów do druku. Liczymy, że ukażą się w tym, najpóźniej w przyszłym roku – informuje dr Milena Danielewska-Teska. – Będą to między innymi dwie prace poświęcone wyjątkowej zapince leontomorficznej. Wykorzystałyśmy różne metody badań, łącznie z analizami izotopowymi przeprowadzonymi w Stanach Zjednoczonych, dzięki współpracy z Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Otwocku.
Misternie wykonana fibula przedstawiająca dwa lwy zwrócone do siebie plecami, z których jeden trzyma głowę ludzką, a drugi głowę byka, jest jedną z dwóch zapinek tego typu znalezionych kiedykolwiek na terenie Polski.
– Takie fibule produkowano w Galii, czyli dzisiejszej Francji. Pojedyncze egzemplarze pojawiły się na Wyspach Brytyjskich, na terenach Hiszpanii, Szwajcarii, Niemiec, Bośni i Hercegowiny. To unikatowe znalezisko – dowodzi dr Danielewska-Teska.
Czytaj dalej na Uniwersyteckie.pl: Skarby z Gąsek wracają po 40 latach
Fot. Władysław Gardasz